Wednesday, December 17, 2008

SEX AND THE CITY

Zan a ni a. Aizawl khawlaiah mihring vak vel pawh an tam tawh lo hle a. Chutih hunah chuan Zodin Cinema hall bul leh a chhehvelah chuan hmeichhe thnekhat an rawn inlar tan tawh a. Khawi lam nge an pan ang tih ngaihtuah awm takin chu hmeichhia chuan a Taxi hman 'than' tak bulah a thu mek bawk a. Chutih lai chuan chu hmeichhia rawn beiseitu pa pakhat an lam panin a rawn kal mek bawk a. A mipa zawk chu a hmel en chuan tlangval a ni tawh lo tih a hriat theih a. A hmeichhia lah a hmelah beisei tur dang a nei lo. A jeans hak pawh a balin a uk tawh hle a. A kum a tam lo tih a hriat a, mahse a 'hna' chu thawh a ngai tlat si. An in be ru sar sar a. Taxi chuan vung takin an tlan chhuak zui a. Thup dawn chuan thutak nise, zah dawn leh sawt silo, chhuan dawn leh mualpho thlak thlawn ni bawk si, Khawpui service chungchang kan rawn 'service ' ve e.
Nawh chi zawrh leh Mizo
State dangah chuan nawhchi zawrhna hmun an siam a. Mizo te chuan thiani te lane tiin a hming kan vuah sak mai a. Nawhchi zawrh a sum dawnna hi khawvel sum dawnna zingah pawh a upa ber te zinga mi a ni hial awm e. Mizo te zingah nawh chi zuar an awm tanna hun hi fiah tak sawi theih ni chiah lo. Zoram buai lai khan India sipai an rawn lut a. India sipai nunrawng tak tak te khan Mizo hmeichhe tam tak an pawngsual a, hmeichhe tam tak ram tui leilo in an siam a.Thenkhatin sipai an hlauh luat vangin an hlauh tlawn a, an taksa sipai hnena hlan ta mai pawh sawitur an awm bawk. Kum 1960 leh 70 velah khan hmeichhe pakhat chu AR Camp ah hian inzuar thin a awm a ni tih hriat a ni a. Chutia in zawrh chu dan in a phal loh thil a nih avangin chu nu pawh chuan a 'dawr' chu a khar chhunzawm ve leh mai a. Buai a ziaawm deuh a. Mizoram chu Union Territory dinhmunah hlan kai kan ni a. India sawrkar pawhin sum leh pai hmangin nasa takin min vur a. Bel te phai thei lo tiin duhtawkin sum leh pai kan tlan a. Zawlkhawpui thalai te ngat phei chuan an nun an thlahdah a, zep tur a awm lo a, zu leh sa lamah hlimna zawngin an tlan a, mipat hmeichhiatna lamah pawh an nun a zalen hle a. Atta lane velah phei kha chuan thingpui dawra hmeichhe thawk thenkhatte chu a rukin zan lamah inzuar zui ta pawh sawi tur an awm a ni awm e. Ram a ralmuang tan a. Kum 1980 chho velah khawpui lamah kan pem lut sup sup a. Chutih lai chuan thenawm ram Burma lam mite pawh Aizawl ah an lut deuh huk bawk a. Hetia mihring kan han pun tak deuh hukah chuan hmeichhe thenkhat an inzuar thin a ni tih hriat a ni leh a. Heng hmeichhia te hi a tam zawk chu hnathawh tur zawng a Mizoram a rawn kal Burma lam mi an tam ber a. Thenkhat chu hur herh vang hrim hrim a chutianga awm te pawh an awm bawk.
A hmingah Khawpui Service
Hetia an in zawrh takah siah chuan heng hmeichhia te hi dawr theih an ni a. A duh apiangin an dawr a. Mi tam takin zu leh drugs rui chungin heng hmeichhia te hi an kawp a. Mahse dawr man pawisa pek an ngai a. An indawrna hmun chu Hotel ah te, khaw daifem deuh ah te, ram pa laileng pawh a a ni thei a, vawk in bul tih vel pawh a ni thei bawk. Khawtlang hruaitu te pawhin chutiang mite chu man ve thin bawk mahse tlem lam aiin zual lam a pan a. Inzuar an tam tial tial a. Kar loah chutianga inzuar thin hmeichhia te chuan hming an nei thuai a. A hmingah Khawpui Service vuah an ni a. Tun thlengin KS tih hming chu an pu zui ta ni.
An pung tual tual
KS chu an pung tual tual a. A tir lamah heng hmeichhia te hi hriat an har ang reng viau a. Mahse an lo tam takah chuan tlawm leh zah an sawi thei tawh lo a. In zep tum laiin ual au takin an rawn in lar ngam ta zawk a. Khawlaiah awlsam takin hmuh tur an awm tawh a. Heng hmeichhia te engvangin nge an in zawrh tak ngawt mai le ? A chhan ni thei tam tak a awm. A tlangpuiin hlimna zawn luat vanga hum sual dai, chhuah leh tum chhuang lo, he hmuna intlak ral ta hi a tam ber chu an ni awm e. Thenkhat ve thung chu zu leh ruih hlo an duh luat vangin helam a kal zui ta pawh an awm. An duh ang an hmuh theihna a nih dawn phawt chuan pawisak an nei lo a, an neih dawn loh ai chuan an 'taksa' hralh mai pawh an pawi ti lo a. Hei hian in zawrh duh hialna pawh a thlen bawk. Retheih luat vanga he kawng zawh pawh an awm a. Retheih lutuk chuan pawisak a awm tawh lo a. Sumdawng tur te leh thil dang eizawnna kawng zawh turin an lehkha zir thiamna ten a pha lo bawk. An duh ve reng vang piah lamah retheih luat vangin kawng dang thlan tur an nei lo a, chuvanga in zuar ta mai a ni awm e. Tin, chhugkaw kehdarh atanga rawn zi chhuak an awm bawk. An naupan laia an nun kaihhruai tu mumal nei lo te an ni a. Kaihruaina mumal an neih loh vangin an duh hawi zawng zawngin an tal a, pawisak leh tih hreh an nei lo a. Midang ang bawkin chulam kawng chu an zawh bawk a ni tiin a sawi theih bawk ang.
Kum bithliah a awm lo
Nang chu i la naupang a rawn kal ve suh an ti thei ngawt lo. He sumdawnna huang chhungah hian kum bithliah a awm lo. Chhan hrang hrang vanga he huang chhunga rawn tla lut an ni a. An chungchang zir chiangtute chuan KS zingah a tam ber chu kum 21- 30 inkar anni a, a dawttu kum hi han enteh a mak asin, kum 10 - 20 in kar an ni tlat. Kum 31-40 in kar chu an tlem deuh a. Kum 41 - 50 inkar hi an tlem ber a. Anni hi zawng an kul cho tawh pawh a ni mahna. Tichuan heng zingah hian a tam ber hi chu zokhaw lam atanga khawpui a eizawnna kawng rawn zawh an ni a. A tirah chuan thingpui dawr leh mi inah te an awm a, chumi hnua 'fawr' thlang ta zawk an tam hle.
Tute nge an Fawr pui
Zirchiangtu te leh anmahni enkawltute, anmahni ngei pawhin an sawi dan chuan dawrtu tam ber chu hnam dang mipa an ni. Chung zingah chuan Mistiri leh Vai Mutia an tam ber a. Hetih lai hian Mizo pawh an fawr pui tho bawk. Mizo pa anmahni dawrtu tam ber chu Aizawl lam mi aiin Zokhaw lam mi an tam zawk a. Chutah pawh tlangval aiin pa an la tam zawk an la ti leh zel a. Chung zingah pawh chuan Aizawl a bill la leh dawr bungraw la tur a lokal, sum tam tham deuh nei te phei chu kawp an nuam leh zual a ni an ti. Thenkhat sawi dan chuan bazar a chaw hmeh zuar anga awm mahse 'inhlawh' zuai duh pawh tam tak an awm a ni an ti bawk. Sipai camp lama kal tawk awm tho mahse, hnam dang sipai chhuti lo fawr pui tawk pawh an awm bawk.
Thenna Ramri chu !
KS ho hi anmahni chuan chumi kha mi class a mi chu ka ni e an ti miah lo nachungin awlsam deuh tak chuan thlir hran theih an ni awm e. Anmahni zir chiangtu te chuan Aizawl khawpuiah hian KS 250 - 300 vel bawr awmin an sawi a. Heng mite hi tihian an then darh theih a ni an ti.
Super Class : Hetiang mite hi chu hriat harsa tak an ni. Chhungkaw mumal leh pangngai tak atanga rawn chhuak an ni a. Secret Service ti pawhin an sawi thin a. A ruk thei ang berin an awm a. Incheina lamah te, an khawsak dan phungah pawh inzuar chi an ni awm lo mang nge tih tur chi an ni a. Mahse hetiang mi hi an awmve tlat si. A tam zawk hi chu lehkha thiam, college hial pawh rap pha an ni a. Thenkhat phei chu Office hna thawk te pawh an awm a ni awm e. Hetiang ho hi chu a duh tu leh mamawh tu te chuan an ko mai a. An man pawh a to khawp mai. Zan khatah a tlangpuiin Rs 1000 - 2000 te an in chhiar a. Thian tha tak an nei a, an thiante kaltlangin midang nen an indawr thin .
First Class : Super Class nen an danglam teh chiam lo a. Super Class nen an danglamna chu Super class te chu inzuar lo mahse an hna thawhna dang atangin hlawh dang an nei a. First class erawh chuan hlawh dang an nei ve lem lo a. In zawrh chu an inhlawhna leh an ei bel ber a ni thung si a. A hrechiangtu te chuan hetiang mi hi Aizawl ah hian mi 30 vel an awm niin an sawi a. A tam zawk hi pasal then tawh nuthlawi kan tih ang chi an ni a. A in atangin 'hna' thawk turin an chhuak ber a. Zu an in thei a, damdawi pawh an khawih hreh lem lo bawk a. Anmahni ei khawp an thawk chhuak a. An inchhiar dan chuan Rs 1000 - 1500 man vel a ni.
SECOND CLASS : He class ah hi chuan mi 50 atanga 60 bawr vel an awm a. An chhungte nen khawsa tlang an ni a.Ni hnih khat te an fawr a an lo haw leh a. A chang chuan kar khat chuang te pawh an han in zuar kual lawp lawp bawk a. Hetiang mite hi chu zu an in nasa a, damdawi pawh an khawih nasa hle a. Khawlaiah pawh hmuh tur an tam a. Third class te ngawt ai chuan an ti tuai pawh a la nalh deuh zawk a. Anni hi zan khatah Rs 300 - 500 vel an rate a ni.
THIRD CLASS : Anni ho hi a class hniam ber an ni a. A tam pawh an tam ber a, khawlaiah pawh awlsam takin an hmuh theih a. Zu leh drugs chu sawi loh dendrite thlengin an rui duh a. Chhung leh khat mumal an nei lo a. An dam loh nikhua pawhin haw na tur an nei nei chuang lo a. Home hrang hrang leh NGO ten Drop In Center an siamah an tlu lut ber a. An rate pawh a chhe khawp fun te khat leisak tu hnenah pawh an 'taksa' an hlan phal a. Ti fuh an in tih chuan zan khat ah Rs 300 te an hlawh chhuak ve thin.
Lehkha zir maw !
Lehkha thiam leh zir sang nise 60 % chuang te hi chuan he an sumdawnna ah hian an barh luh a rinawm loh a ni. A chhan chu zirna kawng pangngai zawh nise hna thawh tur tha zawk an hmu ang a, nundan phung pangngaiin an nun zawk a rinawm tlat. KS zingah hian a tam ber chu pawi 5 pawh passed lo an tam ber niin an chanchin hrechiangtu ten an sawi tlat a. Pawl 10 thleng zir hi awm leh a. A hrechiangte sawi dan chuan Aizawl ah hian KS kan tih ang chi hi mi 250 - 300 vel an awm niin an sawi a. Chung zingah chuan lehkha zir sang lo hi an tam ber chu an ni.
Engtin nge kan tih ang
A kum telin 'dawr' nei thar an awm zel a. Kan khawlai boruak a ralmuang lo tial tial a. Zu kan khap a, an rui reng tho bawk a. Drugs a hluar reng bawk si nen, Heng thilin a ken tel pakhat chu 'fawr' a ni. Fawr in a hrin chhuah chu hri tha lo HIV/AIDS thlengin kan kawt kaiah an lo zuang lut mek bawk a. Inkai chhawn tamna ber lah mipat hmeichhiatna hman lamah a ni an ti bawk si. Heng laka kan him theihna tur hian engnge kan tih tak ang le ? Home hrang hrang kan nei. Kumkhua a awm theih a ni silo. An enkawl hnuah hian engtin nge kan tih ang le. Mi thahnem ngai te chuan hetiang mi lo enkawl tu an awm nual, an fakawm. Thenkhat chu sam siam te, puan thui te an zirtir a, hlawhtling te pawh an awm an ti. Mahse hei hi a tawk lo. A ler lam kan thuai a, a hnuai lamah a thar a rawn in tan zel bawk si a. Hei vang tak hian chhungkua leh zirna sikul ah te hian inzirtirna tun aia kan dawn tam a tul tawh a ni. Chutih lai chuan chutiang dawng pha lo mi tam tak an la awm bawk. Mizo te hian Sex Education chungchang sawi hi kan hreh a. Inzirtir a hun tawh tak zet a ni. Media a chak tawh si a, TV leh CD a film leh serial kan en ho te hi a him tawk em ? Kan lehkha bu chhiar te hian sual lam kawnga min hruai lut thei em ? Ngaihtuahna fim tak hmangin kan vela min chim mektu hi tihtak zet a kan ngaihven a hun ta. Kristian state kan nih avangin khawvel hriatah sang takin 'chaih' ni mah ila, kan vela ring lote hian an theih dan danin min 'hlum' thlak an duh a. Chanchin tha kan hril hi ropuiin hlu mahse kan Jerusalem ber hi a bawlhhlawh tlat chuan a famkim an dawng thei ngai lo ang. Tisa thil kan tih hian thlarau lam thil a khawih tel nghal zel lo em ni ? Ralkhat romei chhaiha zam ral ringawt turin Pathianin keini hi helai kilah hian min dah ngawt lo.

No comments: